Alcoholslot, de uitspraak van de Hoge Raad en Raad van State

Iemand die verplicht moet deelnemen aan het alcoholslotprogramma kan daarnaast niet ook nog strafrechtelijk worden vervolgd. Dat heeft de Hoge Raad op 3 maart 2015 geoordeeld. De Hoge Raad vindt dat deze bestuurlijke maatregel zoveel weg heeft van een straf, dat het kan worden gezien als dubbele bestraffing voor hetzelfde vergrijp. En dat mag niet. Daarom kan iemand die al moet deelnemen aan het alcoholslotprogramma niet ook nog strafrechtelijk worden vervolgd.

Omdat de uitspraak van de Hoge Raad verwacht werd, hebben de rechtbanken en de gerechtshoven gedurende enige tijd de zittingen die hierover gingen aangehouden. Dat wil zeggen dat de rechtbanken en de gerechtshoven nog niet op deze lopende zaken wilden beslissen en ze daarom uitstelden. Zij wilden eerst de beslissing van de Hoge Raad afwachten. In deze zaken dient het openbaar ministerie nu niet-ontvankelijk te worden verklaard indien de betrokkene al een alcoholslotprogramma opgelegd heeft gekregen. In de andere gevallen vindt nog wel strafvervolging plaats.

Iemand die eerder zowel een alcoholslotprogramma kreeg opgelegd én strafrechtelijk werden vervolgd wegens het rijden onder invloed op dezelfde datum en tijd, kan geen herziening van de veroordeling vragen. Met andere woorden; zij blijven dubbel gestraft en kunnen daarvoor geen compensatie krijgen.

Naast de uitspraak van de Hoge Raad heeft de Raad van State op 4 maart 2015 ook een streep gezet door de bevoegdheid van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) om een alcoholslotprogramma op te leggen. Zij kunnen dit dus niet meer doen. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is van oordeel dat de regeling waarin het alcoholslotprogramma is opgenomen onverbindend is. Volgens de Raad van State is de wetgeving van het CBR te algemeen waardoor er te weinig ruimte bestaat om een afweging te maken van de gevolgen per individueel geval. Daardoor leidt het programma in de praktijk tot ”ongelijkheid en willekeur, omdat het voor de een veel ernstiger gevolgen heeft dan voor de ander”, aldus de Raad van State.

Inmiddels is de uitspraak van de Hoge Raad weer onderwerp van discussie in de Tweede Kamer. Het is dus af te wachten of deze uitspraak van de Hoge Raad lang stand houdt of dat de politiek de wet wijzigt.

Alcoholslotprogramma

Op 21 december 2014 schreef Rivka op onze site een nieuwsbericht over het alcoholslotprogramma. Zij gaf toen al aan dat veel alcoholzaken worden aangehouden in verband met een te verwachtten beslissing van de Hoge Raad. Inmiddels is bekend dat de Hoge Raad op dinsdag 3 maart om 12.30 uur uitspraak doet in de zogenoemde alcoholslotzaak. In deze strafzaak gaat het om de vraag of iemand die verplicht deelneemt aan het alcoholslotprogramma daarnaast strafrechtelijk kan worden vervolgd.

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State doet een dag later, op woensdag 4 maart om 10.15 uur, uitspraak in een bestuursrechtelijke zaak over het alcoholslotprogramma.

Qudos Advocaten zal u via de site van beide uitspraken op de hoogte houden!

Inhouding rijbewijs én oplegging alcoholslotprogramma

Onder invloed van alcohol rijden is verboden. Het komt echter nog al eens voor dat mensen met een glaasje teveel op toch achter het stuur gaan zitten. Indien de politie u hierop controleert, wordt het rijbewijs ingenomen. Dit kan grote gevolgen hebben nu we vaak voor ons werk, sociale- en gezinsleven erg afhankelijk zijn van het rijbewijs.

Hoe gaat zo’n inname van het rijbewijs nu in zijn werk? Nadat u door de politie bent aangehouden en zij uw rijbewijs hebben ingenomen, krijgt u van de officier van justitie binnen 10 dagen per brief te horen of het rijbewijs aan u wordt teruggegeven. Indien dit niet het geval is, wordt u ook medegedeeld voor hoe lang u uw rijbewijs moet missen. Dit kan al gauw oplopen tot enkele maanden of zelfs meer dan een jaar!
Die paar glaasjes te veel op kunnen voor u dan ook grote gevolgen hebben. U loopt daarbij niet alleen het risico dat u een geldboete en een rijontzegging krijgt opgelegd door de politierechter, maar u kunt ook te maken krijgen met een alcoholslotprogramma. Dat laatste wordt door het CBR al snel opgelegd na een melding van de politie en wordt door elke deelnemer die gedwongen wordt eraan mee te werken als zeer kostbaar, tijdrovend en overdreven bestempeld. Vaak valt er tegen deze beslissing van het CBR helaas ook weinig te doen. Naast het strafrechtelijke traject, moet u zich dus ook nog zorgen maken over deze bestuursrechtelijke sanctie.

Gelukkig bestaat de mogelijkheid om tegen de strafrechtelijke inhouding van uw rijbewijs een klaagschrift in te dienen bij de rechtbank. In een klaagschrift kunnen uw persoonlijke omstandigheden worden toegelicht, alsmede de noodzaak van een snelle teruggave van uw rijbewijs. Op het moment dat u in aanmerking komt voor een oplegging van het alcoholslotprogramma, zijn rechters snel geneigd om het rijbewijs ‘voorlopig’ aan u terug te geven Het heeft dan ook zeker zin om bij een dringende behoefte aan teruggave van uw rijbewijs een klaagschrift in te dienen.

De teruggave van het rijbewijs is bij een positieve beslissing op het klaagschrift een voorlopige. Voor wat betreft de definitieve strafoplegging nog het volgende. Het gerechtshof Den Bosch heeft bepaald dat een oplegging van het alcoholslotprogramma een criminal charge is. Niks geen bestuurlijke maatregel, maar een straf! En omdat u ook al strafrechtelijk wordt vervolgd, is er sprake van een dubbele vervolging. Dit is echter verboden in Nederland (ne bis in idem). Daarom heeft in ieder geval de rechtbank in onze regio besloten voorlopig geen straffen op te leggen en de zaken aan te houden. Ook het CBR onthoudt zich thans van oplegging van het alcoholslotprogramma.

Is uw rijbewijs ingenomen en wenst u een klaagschrift hiertegen in te dienen? Qudos Advocaten kan u in deze procedure bijstaan waarbij een vast tarief kan worden afgesproken.

Rivka Davidse strafrechtspecialist

Op 8 december 2014 heeft mr. Rivka Davidse de specialisatieopleiding strafrecht van het Willem Pompe Instituut afgerond. Rivka is nu officieel strafrechtspecialist. Voor al uw vragen over het strafrecht kunt u bij haar terecht.